31 maja 2018 roku wybraliśmy się na wycieczkę po miejscach w województwie podlaskim, do których od wielu lat nie można dostać się koleją. Okazja ta dała nam możliwość powtórzenia fotograficznych kadrów sprzed kilkunastu lat.
Śniadowo
Po krótkim postoju przy stacji w Ostrowi Mazowieckiej ruszyliśmy w dalszą drogę w kierunku Śniadowa. Tutaj ma swój początek linia kolejowa nr 49 do Łomży. Ostatnio na tej stacji byłem w 2013 roku dzięki zorganizowaniu pociągów specjalnych z Ostrołęki. Od tamtego czasu zaszło kilka zmian. W ramach przywracania do użytku całej linii Ostrołęka – Łapy stacja została wyposażona w sygnalizację świetlną, a budynek dworca z nastawnią w środku został wyremontowany. Na torach dodatkowych stały maszyny i wagony z tłuczniem, używane do remontu odcinka Ostrołęka – Żyźniewo. Następnie udaliśmy się w kierunku wschodniej głowicy stacji, czyli wyjazdu w kierunku Łomży, Łap i „Starej Stacji”. Tutaj uwagę przykuwa zaniedbany tor do Łomży, który zapewne nie był wymieniany od ponad 50 lat. Nie bez powodu na całej 16-kilometrowej linii obowiązuje prędkość do 20 km/h z dopuszczeniem do ruchu wyłącznie lokomotyw manewrowych.
Łącznica, która umożliwiała bezpośredni dojazd koleją z Łomży do Białegostoku.
Pierwotnie stacja w Śniadowie znajdowała się 2 km dalej w kierunku Łap. Punkt ten widać na mapie, gdzie również zaznaczyłem na czerwono sfotografowaną przeze mnie łącznicę. Z rozkładów i informacji, jakie można znaleźć w sieci, przed II Wojną Światową pociągi pasażerskie Ostrołęka — Łomża nie pomijały stacji, więc zmieniały czoło w Śniadowie. Mapa rastrowa na Geoportal.gov.pl z początku lat 90 pokazuje ten fragment linii jako tor nieczynny.
Jeden z ostrołęckich maszynistów stwierdził, że w momencie przyjęcia na kolej około 30 lat temu łącznicy już nie było. Według mnie łącznica została zlikwidowana prawdopodobnie około 1953 roku, gdy otwarto obecną stację w Śniadowie. Nie znalazłem informacji, by „Śniadowo Stara Stacja” funkcjonowała później przez jakiś czas jako np. posterunek odgałęźny. Po funkcjonowaniu „Starej Stacji” zostało:
- Budynek stacyjny, przekształcony na mieszkalny.
- Archiwalne mapy.
- Charakterystyczny nasyp widoczny na zdjęciach oraz mapach satelitarnych.
Od uruchomienia obecnej stacji Śniadowo dojazd do Łomży odbywa się od str. Ostrołęki. Nowa stacja leży o wiele bliżej miasta, postawiono na kierunek leżącej bliżej Ostrołęki, usprawniając przede wszystkim przewozy pasażerskie. Natomiast pociąg towarowy jadący z Białegostoku do Łomży (podobno również i takie zaczynają się pojawiać), z powodu braku łącznicy, musi przyjechać na stację Śniadowo i zmienić czoło. Jak widać, miejscowi rolnicy wykorzystują odcinek historycznej łącznicy jako drogę polną.
Nie znalazłem w sieci żadnych zdjęć z tego miejsca. Czy byłem tu pierwszy z aparatem?>
Łomża - Stacja kolejowa
1993
2018
Dotarliśmy do głównego celu naszej wycieczki i to, co zobaczyliśmy, nie napawa optymizmem. Krótko mówiąc, peron przestał istnieć, więc jest to zła wiadomość dla tych, którzy choć trochę liczyli na powrót połączeń w przyszłości. Łomża jest czwartym co do wielkości miastem w Polsce, w którym zlikwidowano kolej pasażerską. Zdjęcie lokomotywy SU45-066 z pociągiem w peronach st. Łomża z 31 marca 1993 roku, w ostatni dzień kursowania pociągów pasażerskich. W kontekście całej kolei w Łomży załączyłem poniżej link do mapy rastrowej z 1992 roku oraz zdjęć satelitarnych. Cała siatka bocznic, która stanowiła 3/4 układu torowego w Łomży przeszła do historii. Tuż przy nieistniejącym peronie rozbudowuje się nowy parking i dw. autobusowy. Pieniądze na infrastrukturę drogową zawsze się znajdą. Natomiast w tym przypadku wnioski nasuwają się same. Remont (16 km) linii kolejowej do Łomży był w planach (równolegle z pracami na linii Ostrołęka — Łapy), lecz ostatnio zabrakło pieniędzy. Poza tym w obecnym systemie przepychanek samorządowych na kolei jakiekolwiek rozmowy czy deklaracje o przywracaniu połączeń pasażerskich traktuję z dużym dystansem. Znany jest przykład linii magistralnej do Białegostoku, gdzie między Małkinią a Szepietowem (40 km) od kilkunastu lat trwa wielka wojna samorządowa. Nie ma pociągów osobowych i żadna ze stron nie poczuwa się do uzupełnienia dostępności kolei w tym ciągu komunikacyjnym.
Łomża – mapa rastrowa geoportal.gov.pl. By przełączyć na mapę satelitarną trzeba oznaczyć opcję Dane topograficzne.
Czerwony Bór — Fotograficzne porównania
Stacja w Czerwonym Borze znajduje się na 36,3 km linii Ostrołęka — Łapy. Gdyby wraz z nastawnią zniknął rosnący obok świerk, to pewnie byłby większy problem ze znalezieniem miejsca wykonania archiwalnego kadru. Przed wagonem chłodnią stoi unieważniony semafor. Obsługiwał wyjazd na linię do Zambrowa. (Już na zdjęciu z 1995 roku widać początek końca tej linii). Podczas przywracania do ruchu linii Ostrołęka — Łapy stacja Czerwony Bór przestała istnieć. Zdemontowano rozjazdy, pozostał jeden tor dodatkowy, zachował się zamieszkany budynek stacji i wieża wodna. Status „stacji” w przypadku Czerwonego Boru przeszedł do historii. Poniżej znane przeze mnie zdjęcia z tego miejsca oraz z autorskie porównania.
- 12.09.1995 roku Adrian Nicholls sfotografował pociąg osobowy rel. Olsztyn Gł. — Łapy
- 2.04.2000 roku Jakub Majewski (Fundacja ProKolej) sfotografował ostatni pociąg relacji Ostrołęka — Łapy.
1995
2018
2000
2018
Linia kolejowa nr 50 Czerwony Bór — Zambrów
Będąc na stacji w Czerwonym Borze, trzeba też wspomnieć o mającej tu początek, 13-kilometrowej linii kolejowej do Zambrowa, na której ruch skończył się 20 lat temu. Wybudowano ją w 1940 roku, po wojnie przywrócona do użytku w latach 50. W całej swojej historii ruch pasażerski działał w krótkim okresie w latach 1957-1962, natomiast pociągi towarowe widziano po raz ostatni w 1998 roku. Tor na całej linii usunięto, a na jej fragmencie wybudowano drogę ekspresową. Pozostały nieliczne ślady po obecności linii nr 50, które można znaleźć na zdjęciach w sieci.
